Be yourself; Everyone else is already taken.
— Oscar Wilde.
This is the first post on my new blog. I’m just getting this new blog going, so stay tuned for more. Subscribe below to get notified when I post new updates.
Լոգոպեդիան գիտություն է խոսքային խանգարումների ախտորոշման, ուսումնասիրման, շտկման և կանխարգելման մասին: Լոգոպեդիան հատուկ մանկավարժության մի բնագավառ է: Լոգոպեդիան որպես մանկավարժական գիտություն սերտորեն կապված է մի շարք այլ գիտությունների հետ` սուրդոմանկավարժություն, տիֆլոմանկավարժություն, օլիգոֆրենոմանկավարժություն և այլն:
Լոգոպեդիայի առարկան խոսքային խանգարումներն են և դրանց շտկման գործընթացը: Հետազոտման օբյեկտը` մարդն է, որն ունի այս կամ այն խոսքային խանգարումը: Լոգոպեդիայի նպատակն է խոսքային խանգարումների կանխարգելումը և խոսքային խանգարումներով անձանց համար կրթության և դաստիարակության տեսական հիմնավորված համակարգի մշակումը:
Լոգոպեդիայում հիմնականում կիրառվում են հետևյալ լեզվական տերմինները և հասկացությունները`
- Հնչյունային արտաբերության թերություններ (բացակայություն, շփոթում, աղավաղություն):
- Բառաքերականական թերություններ (աղքատ բառապաշար, բառերի աղավաղում, բառում վանկային փոփոխություններ, ագրամատիզմներ):
- Խոսքի մեղեդային, շեշտադրական խանգարումներ, որոնք բնութագրվում են ձայնառաջացման շեղումներով, ձայնի բարձրության ուժգնության և տեմբրի փոփոխություններով: Ձայնը խռպոտ է, ցածր, խուլ, մարող:
- Խոսքի տեմպոռիթմիկ խանգարումներ (խոսքի արագացված տեմպ, խոսքի դանդաղեցված տեմպ, խոսքի չպատճառաբանված ընդհատումներ):
- Գրավոր խոսքային խանգարումներ (ոչ ճիշտ տառային ընկալում, որն արտահայտվում է ընթերցանության ժամանակ տառերի շփոթում, բաց թողումներ, ագրամատիզմներ):
Լոգոպեդիան իր առջև, որպես գիտություն լուծում է հետևյալ խնդիրները`
- Խոսքի գործունեության օնտոգենեզի ուսումնասիրություն` խոսքի խանգարումների տարբեր ձևերի ժամանակ,
- Խոսքի խանգարման էթիոլոգիայի (առաջացման պատճառներ), ախտահարման մեխանիզմի և ախտանիշների ճշտում,
- Խոսքի խանգարման շտկման մեթոդների և սկզբունքների մշակում,
- Խոսքի խանգարման կանխարգելում և այլն:
Խոսքը, որպես բարձրագույն հոգեկան ֆունկցիա ձևավորվում է գլխուղեղի կեղևի բազայի վրա, խոսքի գործունեությունը իրականացնում է խոսքի ապարատը: Խոսքի ապարատը պայմանականորեն բաժանվում է 2 մասի` կենտրոնական և ծայրամասային բաժին: Խոսքի ապարատի կենտրոնական բաժինը կազմում են գլխուղեղի կեղևը, ենթակեղևային հանգույցները, հաղորդող ուղիները, խոսքաշարժողական կենտրոնը (Բրոկի կենտրոն, որն ապահովում է խոսքի էքսպրեսիվ կողմը` վերարտադրողական կողմը) և խոսքալսողական կենտրոնը (Վերնիկեյի կենտրոն, որն ապահովում է խոսքի ընկալումը և ըմբռնումը, այսինքն իմպրեսիվ կողմը): Խոսքի ծայրամասային բաժինը ներկայացված է 3 համակարգերի տեսքով.
- Շնչառական (թոքեր, բրոնխներ, ստոծանի),
- Ձայնառաջացման (կոկորդ, ձայնալարեր),
- Արտաբերական (շուրթեր, լեզու, քիմք, քթըմպան և այլն):
Խոսքային խանգարումների առաջացման պատճառները
Խոսքային խանգարումների առաջացման պատճառներն (էթիոլոգիան) են օրգանիզմի վրա բացասաբար ներազդող արտաքին (էկզոգեն) և ներքին (էնդոգեն) գործոնները: Էթիոլոգիա հունական ծագման բառ է: Այն ուսմունք է հիվանդության առաջացման պատճառների մասին:
Մ.Ե. Խվատցևը խոսքային խանգարումների առաջացման պատճառները դասակարգեց և առանձնացրեց արտաքին և ներքին պատճառներ, ինչպես նաև առանձնացրեց օրգանական և ֆունկցիոնալ, սոցիալ—հոգեբանական և հոգենյարդաբանական պատճառներ:
Խոսքային խանգարման էթիոլոգիայում հարկ է նշել ժառանգական գործոնի դերը: Անհաջող ժառանգականությունը և ծնողների ոչ ճիշտ ապրելակերպը անմիջականորեն կարող են ներազդել ապագա երեխայի խոսքային գործունեության վրա: Մասնավորապես`
- թմրամոլությունը
- ալկոհոլիզմը և ծխախոտը
- մասնագիտական միջավայրը (աշխատանք քիմիական ակտիվ տարրերի հետ):
Պրենատալ (ներարգանդային) , նատալ (ծննդաբերական) և պոստնատալ (հետծննդյան) շրջաններում առաջացած խնդիրները նույնպես կարող են առաջացնել խոսքային խանգարումներ:
Պրենատալ (ներարգանդային) շրջանում պտղի վրա անբարենպաստ ազդեցություն կարող են ունենալ հետևյալ գործոնները`
- տոքսիկ հղիությունը, մոր խրոնիկ և սուր ինֆեկցիոն հիվանդությունները (գրիպ, կարմրուկ, ցիտոմեգալո վիրուս, տոքսոպլազմոս, երիկամային և սրտային աբավարարություն և այլն)
- ռեզուս-գործոն
- սթրեսային վիճակները:
Նատալ (ծննդաբերական) շրջանում տրավմաները (թթվածնային քաղց, ոչ ճիշտ աքցանադրում և այլն):
Պոստնատալ (հետծննդյան) շրջանում երեխայի վաղ զարգացման փուլում խոսքի ձևավորման վրա կարող են ներազդել հետևյալ պատճառները`
- Գլխի տրավմաները, գլխուղեղի ցնցումները:
- Մենինգիտները և մենինգո-էնցեֆալիտները:
- Միջին և ներքին ականջի երկարատև բորբոքային հիվանդությունները, որի արդյունքում կա՛մ նվազում է երեխայի լսողությունը, կա՛մ էլ իսպառ կորում:
- Որոշ դեղորայքի կիրառումը, որոնք կարող են բացասաբար անդրադառնալ լսողական նյարդի վրա, իսկ արդյունքում նաև խոսքի վրա և այլն:
Խոսքային օրգանական և ֆունկցիոնալ խանգարումները.
Խոսքային խանգարումների առաջացման պատճառները պայմանականորեն բաժանվում է երկու խմբի`
- օրգանական
- ֆունկցիոնալ
Օրգանական պատճառների շարքին դասվում են նրանք, որոնց ներազդեցության արդյունքում կարող են անատոմիական փոփոխություններ առաջանալ խոսքային ապարատի կենտրոնական և ծայրամասային բաժիններում:
Օրգանական պատճառների շարքին են դասվում ուղեղի թերզարգացումը և ախտահարումը պրենատալ, նատալ և պոսնատալ շրջաններում, ինչպես նաև խոսքային ապարատի ծայրամասային բաժնում տարբեր օրգանական խանգարումները (քիմքի ճեղքվածքներ և արտաբերական ապարատում այլ մորֆոլոգիական (կառուցվածքային) փոփոխություններ):
Ֆունկցիոնալ պատճառների շարքին են դասվում այնպիսիք, որոնք խոսքային ապարատի կազմության փոփոխություններ չեն առաջացնում այլ միայն խանգարում են նրա նորմալ աշխատանքին: Օրինակ` սթրեսային իրավիճակները, երեխայի երկարատև սոմատիկ հիվանդությունը վաղ տարիքում, անբարենպաստ սոցիալական և խոսքային միջավայրը և այլն:
Մ.Ե. Խվատցևը մեծ նշանակություն է տվել նաև սոցիալ-հոգեբանական պատճառներին, ի նկատի ունենալով շրջապատի բացասական ազդեցությունը երեխայի խոսքի զարգացման վրա:
Խոսքի զարգացման կրիտիկական շրջանները
Առանձնացնում ենք խոսքի զարգացման մի քանի ժամանակահատվածներ, որոնք կոչվում են կրիտիկական (սենզիտիվ):
Առաջին կրիտիկական փուլը համարվում է կյանքի 1-2 տարին, երբ ձևավորվում են խոսքի նախադրյալները և սկսվում է խոսքի զարգացումը, այսինքն հիմք է դրվում խոսքի կոմմունիկատիվ ֆունկցիային, որի շարժիչ ուժը շփվելու ցանկությունն է:
Երկրորդ կրիտիկական շրջանը 3 տարեկանն է, երբ շատ ինտենսիվ զարգանում է կապակցված խոսքը, երբ իրավիճակային խոսքը փոխակերպվում է կոնտեքստայինի, որն էլ իր հերթին պահանջում է կենտրոնական նյարդային համակարգի խիստ համաձայնեցված աշխատանք (խոսքաշարժողական մեխանիզմի, ուշադրության, հիշողության և այլն):
Երրորդ կրիտիկական շրջանը 6-7 տարեկանն է, երբ սկսվում է ձևավորվել երեխայի գրավոր խոսքը, մեծանում է ծանրաբեռնվածությունը երեխայի կենտրոնական նյարդային համակարգի վրա:
Եթե երեխան մինչև 6 տարեկան հասակը շրջապատի կողմից համապատասխան օգնություն չի ստանում, որը կնպաստի նրա խոսքի զարգացմանը, նրա խոսքը կարող է վերջնականորեն չձևավորվել:
Նորմայում մոտ 3 ամսեկանում ձևավորվում է գղգղանքը: Երեխան արտաբերում է ձայնարկություններ, որոնք նման չեն խոսքային հնչյուններին: Դեռևս գղգղանքի ժամանակ արտաբերական ապարատը և ձայնալարերը զուգակցված աշխատում են: Գղգղանքը դեռևս խոսք չէ: Գղգղանքի շրջանը տևում է մինչև 6 ամսեկանը, որից հետո այն փոխակերպվում է թոթովանքի:
Այդ փուլում սկսվում է խոսքի զարգացման համար շատ կարևոր նախապայմանի ձևավորումը, այն է վանկային մեխանիզմի ձևավորումը: Թոթովանքին ակտիվորեն մասնակցում են լեզուն, լեզվի ծայրը, շուրթերը: 7 ամսեկանում երեխան կարող է ժամերով թոթովել: Նորմայում` 9-10 ամսեկանում երեխաները արտաբերում են 3-4 բառ, սակայն` ըմբռնել շատ ավելին: Առաջին տարվա վերջում բառապաշարը հասնում է 8-12 բառերի: 2-րդ տարվա վերջում երեխայի բառապաշարում առկա է լինում մոտ 300 բառ, 3-րդ տարվա վերջում` 1000 բառ: 3-րդ տարվա սկզբում երեխայի մոտ սկսվում է զարգանալ խոսքի քերականական կառուցվածքը:
Նախադպրոցական տարիքում շատ երեխաների մոտ դեռևս կարող է նկատվել հնչյունների սխալ արտաբերություն: 4 տարեկան հասակում երեխան օգտագործում է պարզ և բարդ նախադասություններ: 5 տարեկան երեխաների խոսքը արդեն նման է կարճ պատմվածքի:
Խոսքային խնդիրների դասակարգումը
Խոսքային խանգարումները կարելի է բաժանել 2 մեծ խմբի` պայմանավորված թե հաղորդակցման որ ձևն է առավել տուժած` գրավոր, թե բանավոր: Առանձնացնում են բանավոր ձևի խոսքային խանգարման հետևյալ տեսակները.
- Դիսֆոնիա, աֆոնիա– ձայնիբացակայություն կամ խանգարում, պայմանավորված ձայնային ապարատի պաթոլոգիկ փոփոխություններով:
- Բրադիլալիա– խոսքիտեմպի պաթոլոգիկ դանդաղեցումն է:
- Տախիլալիա– խոսքիտեմպի պաթոլոգիկ արագացված տեմպն է:
- Կակազություն– խոսքիտեմպի և ռիթմի պաթոլոգիկ խանգարումն է, պայմանավորված խոսքային մկանունքի ջղաձգումներով, որը կարող է արտահայտվել շնչառական, ձայնային և արտաբերական մկանունքում:
- Դիսլալիա — հնչարտաբերման խանգարում է, պահպանված կենսաբանական լսողության և իներվացիայի(նյարդավորման) պայմաններում:
- Դիզարտրիա– խոսքիհոդաբաշխ պրոսոդիկ կողմի խանգարում է, պայմանավորված խոսքի ապարատի կենտրոնական բաժնից ծայրամասային բաժին իջնող անբավարար իներվացիայով:
- Ալալիա–խոսքիբացակայությունն է, պայմանավորված գլխուղեղի կեղևի խոսքային գոտիների օրգանականն ախտահարումներով, որի ժամանակ տուժում է խոսքի ծագումը և վերարտադրումը` այն է խոսքի էքսպրեսիվ կողմը, կամ խոսքի ընկալումը և ըմբռնումը` այն է խոսքի իմպրեսիվ կողմը: Կարող է լինել նաև զուգակցված խնդիր, երբ միաժամանակ տուժածէ և՛ իմպրեսիվ, և՛ էքսպրեսիվ կողմը:
- Ռինոլալիա (ռինոս-քիթ) – այն հնչարտաբերման և ձայնի տեմբրի խանգարումն է, պայմանավորված արտաբերական ապարատում առկա անատոմոֆիզիոլոգիական փոփոխություններով:
- Աֆազիա– ձևավորվածխոսքի կորուստն է , պայմանավորված խոսքային ապարատի կենտրոնական բաժնի օրգանական ծանր ախտահարումներով:
Այսպիսով առանձնացնում են հաղորդակցման բանավոր ձևի 9 խանգարում և 2 գրավոր հաղորդակցման ձևի խանգարում` այն է դիսգրաֆիա և դիսլեքսիա:
- Դիսգրաֆիա – գրի գործընթացի մասնակի խանգարում է, պայմանավորված գրի գործընթացի մասնակից բարձրագույն հոգեկան ֆունկցիաների մինիմալ դիսֆունկցիայով, որի ժամանակ սխալները կրում են կայուն և կրկնվող բնույթ:
- Դիսլեքսիա – ընթերցանության գործընթացի խանգարում է, պայմանավորված ընթերցանության գործընթացի մասնակից բարձրագույն հոգեկան ֆունկցիաների մինիմալ դիսֆունկցիայով, որի ժամանակ սխալները կրում են կայուն և կրկնվող բնույթ:
Կուսակցության անդամները ՝ 2/1֊ի Միլենա Գասպարյան ( նախա. մանկավարժություն )
Անի Հարությունյան ( նախա. մանկավարժություն )
Բարեփոխումներ
1. Գնահատականի հեռացում ։
2. Դասի ժամանակ դուրս գալը լինի առանց հարցնելու այլ դրա փոխարեն , ամեն լսարանում լինեն մեկից երկու կարմիր քառտեր ,որոնք ուսանողները վերցնելով կարող են դուրս գալ առանց հարցնելու դասախոսից , երկորդ ուսանողը կարող է դուրս գալ առաջինի գալուց հետո ( եթե շտապ դեպք չի պատահել ) և ներս գալուց բերի և նույն տեղում դնի ։
3. Քննությունները հանձնելուց ուսանողներին ամբողջ տարվա /կիսամյակի անցածը չհարցնել այլ դրա փոխարեն մի քանի կոնկրետ թեմա ընտել և այդպես անցկացնել քննությունները ։
4. Չպարտադրել ուսանողներին կատարել ֆլեշմոբները , քանի որ դրանում իմաստ չկա ։
5. Դասաժամերը այնպես բաշխել ,որ նույն առարկան մի քանի ժամ իրար ետևից չլինի , քանի որ ուսանողները հոգնում են և չեն կարողանում հասկանալ դասախոսի բացատրածը ։
6. Ճաշարանը այնպես վերափոխել ,որ ուտեստների հոտերը չտարածվի քոլեջով ( դա հաճելի չէ ընդհանապես ) , ճաշարանում սեղան աթոռներ ավելացնել ,որ երկար դասամիջոցին տեղ լինի , թե՛ ուսանողների համար , թե՛ դասախոսների և միուս աշխատակիցների ։
7. Ընկեր Թերեզի հատվածում այնպես անել ,որ ներկի հոտերը չտարածվի ամբողջ քոլեջում , քանի որ կան ուսանողներ որոնք ունեն ալերգիաներ և շնչառական խնդիրներ ։
8. Ավելացնել օտար լեզուները ,որոնք հենց քոլեջում կլինեն ( օրինակ ՝ գերմաներեն , թուրքերեն և այլն )։
9. Այն առարկանները ,որոնք կլինեն երկու ժամ , առաջին ժամը դասախոսնները թող բացատրեն երկորորդը այդ բացատրածը փորձերի ,խաղերի և այլնի միջոցով կատարեն ։
10. Ավելացնել պահարանները ։
Ինչու՞ ընտրել հենց մեզ
Քանզի մենք առաջարկում ենք այն ինչից դուք արդեն հոգնել եք ։
1. Կազմել հայկական ազգանուններ ՝. ֊ունի ,֊ ունց ,֊ ենց մասնիկներով ։
Երվանդունի, Բագրատունի, Արշակունի ։
Բակունց , Ադունց , Բատունց ։
Չարենց , Մեծարենց , Խաչենց , Մաչանենց , Դաշտենց ։
2. Ուղղակի խոսքերը դարձնել անուղղակի ։
֊Ես էլ եմ կարդացել քո անունը , ֊ասացի Սուրենին ։
Ես Սուրենին ասեցի ,որ կարդացել եմ իր անունը ։
֊Աղջիկնե՛ր , գնանք լիճը լողանալու , ֊ձայնեց հեռվից Աննան ։
Աննան ձայնեց հեռվից աղջիկներին , գնան արդյոք լիճը լողանալու ։
《Նա ,երբ է ինձ հանգիստ տալու 》, ֊մտքում կրկնում էր հարևանուհին ։
Հարևանուհին մտքում կրկնում էր թե ,երբ է հանգիստ տալու իրեն ։
֊Այսպես թե այնպես , քո արածների համար պատասխան ես տալու ,֊զգուշացրեց ինձ ընկերս ։
Ընկերս զգուշացրեց ինձ , որ այսպես թե այնպես արածներիս համար պատասխան եմ տալու ։
3. Տրված նախադասության ընդգծված մասերը վերածել դերբայական դարձվածքի ։
Երբ կորսված հայրենիքի երգերն էր երգում , կարծես անէանում էր , իրական կյանքից վերանում ։
Կորսված հայրենիքի երգերը երգելիս , կարծես անէանում էր , իրական կյանքից ։
Ով իր ժողովրդի պատմությունը չգիտե , չի կարող իր երկրի տերը դառնալ ։
Իր ժողովդի պատմությունը չիմացողը , չի կարող իր երկրի տերը դառնալ ։
Միայն երևում էր պատանու գլխարկը , որ սև կատվի նման վազում էր արտի վրայով ։
Միայն երևում էր պատանու գլխարկը սև կատվի նման վազող արտում ։
Կույրերին կարդալ ու գրել սովորեցնելու համար 1829 թ-ին ֆրանսիացի մանկավարժ Լուի Բրայլն ստեղծել է ուռուցիկ-կետավոր տպագիր գրատեսակը / համակցություն վեց կետի սահմաններում/: Բրայլյան գրատեսակը հարմարեցվել է նաև հայերենի այբուբենին: Բրայլի տպագրությունն առաջին անգամ Հայաստանում 1921 թ-ին կիրառել է կոմպոզիտոր Նիկողայոս Տիգրանյանը Գյումրիում` իր հիմնադրած դպրոցում:
1. Իմ նախընտրած մասնագիտական ոլորտը։
Մենեջմենթ և կառավարում ։
2. Ո՞ր հաստատություններն են այս ոլորտի համար մասնագետներ պատրաստում:
ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՖԱԿՈՒԼՏԵՏ
ԲԱԺԻՆՆԵՐ
Բակալավարիստ
Մագիստրատուրա
Հայցորդություն
Նորություններ
3.Որտե՞ղ կարելի է գտնել աշխատանք: Առանձնացնել ցանկ:
Աշխատատեղերի (աշխատանքի անցնելու հնարավորությունները (ծառայունակությունը))
Շրջանավարտները կարող են աշխատել տնտեսության տարբեր ոլորտի կազմակերպություններում (առևտրային և ոչ առևտրային), ֆինանսավարկային հաստատություններում, Կենտրոնական բանկում, Ֆինանսների նախարարությունում՝ որպես տարբեր մակարդակի ղեկավարներ, ինչպես նաև տարբեր կազմակերպությունների ֆինանսական, գիտահետազոտական, տեղեկատվական, վերլուծական բաժիններում՝ որպես տնտեսագետ, մենեջեր, վերլուծաբան, նաև հանրային կապերի կառավարման գծով մասնագետ։ Շրջանավարտները նաև կարող են հանդես գալ սեփական նախաձեռնություններով և իրականացնել ձեռնարկատիրական գործունեություն։
4.Աշխատաշուկայում՝ պահանջարկը:
֊
5.Նվազագուն և առավելագույն վճարումները:
֊
6.Այս ոլորտում հաջողությունների հասած հայտնի մարդիկ:
Սթիվ Ջոբս , Բիլլ Գեյթս , Սեմ Ուոիլթոն ,Էլոն Մասկ , Ռիչարդ Բրենսոն ։
7.Այս ոլորտի հայտնի կազմակերպությունները:
Apple , Wal-Mart , SpaceX, Coca Cola , Red Bull .
8. Վերանայեք Ձեր կազմած աննձնական թերթիկը (Ռեզյումե, CV) որոշեք՝ որևէ տեղ ներկայացնելու և ներկայանալի լինելու համար ինչին մեծ նշանակություն տալ:
Անձնական թերթիկի մեջ իմ կարծիքով առաջինը ուշադրություն են դարձնում թե քանի լեզու գիտես և որոնց ես տիրապետում ։
Տիֆլոմանկավարժությունը գիտություն է տեսողության խանգարումով երեխաների կրթության ու դաստիարակության մասին: Այն մտնում է մանկավարժական գիտությունների համակարգի մեջ:
Տիֆլոմանկավարժության հիմնական խնդիրներն են.
* Տեսողության խորը խանգարում ունեցող երեխաների հոգեբանամանկավարժական և կլինիկական ուսումնասիրումը:
* Տեսողության խանգարման ծագումնաբանական ախտորոշումը:
* Մանկական կուրության կամ թույլ տեսողության դեպքում օրգանիզմի չզարգացած գործառույթների փոխհատուցման, շտկման և վերականգնման ուղիները:
* Տեսողության գործառույթի տարբեր բնույթի խախտումների դեպքում անձի ձևավորման և զարգացման պայմանների ուսումնասիրումը ` հաշվի առնելով այդ երեխաների տարիքային և անհատական առանձնահատկությունները:
* Կույր և թույլ տեսնող երեխաների ուսուցման , դաստիարակության , աշխատանքային և պրոֆեսիոնալ պատրաստականության կազմակերպման բովանդակության, մեթոդների և պայմանների մշակումը:
* Տեսողության խանգարումներ ունեցող երեխաների ճանաչողական հնարավորությունների զարգացմանը նպաստող ուսումնադաստիարակչական գործընթացի ուսումնական պլանների, ծրագրերի , դասագրքերի, տեխնիկական միջոցների գիտական հիմքերի մշակումը:
* Տեսողության խանգարումներ ունեցող երեխաների մնացորդային տեսողության պահպանման և զարգացման հիգիենիկ միջոցառումների համակարգի մշակումը / լուսավորվածության չափանիշներ, տեսողական ծանրաբեռնվածության ռեժիմը և այլն/:
Տարբերում ենք տեսողության խանգարման հետևյալ աստիճանները.
* Թեթև աստիճանի կարճատեսություն և հեռատեսություն / մինչև 3 դիոպտր/;
* Միջին աստիճանի կարճատեսություն և հեռատեսություն / 3-6 դիոպտր/;
* Բարձր աստիճանի կարճատեսություն և հեռատեսություն / 6-ից բարձր դիոպտր/;
Տեսողության խանգարումների առաջացման պատճառները տարբեր են, և դրանց ազդեցության հետևանքով էլ ի հայտ են գալիս տեսողական օրգանի զանազան հիվանդություններ, իջնում է տեսողության սրությունը, և նույնիսկ կարող է առաջանալ կուրություն: Տեսողության խանգարումների առաջացման հնարավոր պատճառները կարելի է բաժանել երկու խմբի ` բնածին և ձեռքբերովի:
Տեսողության խանգարումների առաջացման հնարավոր պատճառները
Բնածին-Ծննդաբերության ժամանակ,Ժառանգական,Ինֆեկցիոն
Ձեռքբերովի-Ծննդաբերական վնասվածքներ,Ինֆեկցիոն,Բորբոքային,Վնասվածքներ,այրվածքներ
Նորմալ տեսնող երեխան երեք ամսական հասակում իր հայացքը սովորաբար կանգնեցնում է առարկաների վրա, և անհետանում են աչքերի չկոորդինացված շարժումները:
Միայն 14 տարեկանում ամբողջությամբ ձևավորվում է մարդու տեսողության մեխանիզմը:
Ողջ աշխարհում յուրաքանչյուր երրորդը վատ է տեսնում: Առավել անհանգտացնողը դպրոցահասակների կարճատեսության աճի միտումն է, որը հիմնականում առաջ է գալիս պառկած վիճակում ընթերցանությունից, վատ լուսավորությունից, սեղանի անհարմարավետությունից, առանց ընդմիջման տեսողական աշխատանք կատարելուց և այլն: Այս երևույթի կանխման համար անհրաժեշտ է .
* Հիգիենայի կանոնների պահպանումը:
* Ռացիոնալ ռեժիմի ապահովումը:
* Տանը և դպրոցում երեխայի համար հարմարավետ, ճիշտ լուսավորվածությամբ աշխատանքային տեղի ստեղծումը:
* Ճիշտ կեցվածքի ձևավորումը և զարգացումը:
